Γεννήθηκε στην Κύμη σαν σήμερα το 1883 και αποφάσισε να γίνει γιατρός, τηρώντας την παράδοση που ήθελε τους γιούς να ακολουθούν το επάγγελμα του πατέρα. Κανείς δεν περίμενε όμως ότι θα εξελισσόταν σε έναν από τους πλέον αναγνωρίσιμους και σημαντικότερους γιατρούς παγκοσμίως, χάρη στην ανακάλυψη του τεστ-παπ.
Ο μικρός Γεώργιος, γιος του γιατρού της Κύμης στην Εύβοια Νικόλαου Παπανικολάου μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον στοργής αγάπης και απόλυτης ελευθερίας. Ο πατέρας του υπήρξε καθοριστικό πρότυπο, αφού δεν ήταν απλά αγαπητός ως γιατρός αλλά και λαοφιλής με αποτέλεσμα να εκλεγεί Δήμαρχος και στη συνέχεια βουλευτής Ευβοίας. Μεγάλωνε μαζί με τον αδελφό του – ο οποίος ασχολήθηκε με τα Νομικά στη συνέχεια. Και τα δυο παιδιά ωθήθηκαν από τους γονείς να μορφωθούν, με αποτέλεσμα μετά το Δημοτικό να φύγουν για την Αθήνα για να ολοκληρώσουν τι2ς σπουδές τους.
Ο Γεώργιος Παπανικολάου κατάφερε με ευκολία να μπεί στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1898 απ' όπου αποφοίτησε το 1904.
Ήταν μόλις μόλις 21 ετών! Ταυτόχρονα μάθαινε ξένες γλώσσες και ασχολήθηκε με το βιολί – 8 χρόνια σπούδαζε βιολί και ήταν αυτή τη συνέχεια μια απίστευτα δημιουργική ενασχόληση στις πιο δύσκολες στιγμές του.
Επιστρέφοντας ως πτυχιούχος γιατρός στην Κύμη, ο Γεώργιος Παπανικολάου ήταν σαφώς αλλαγμένος: ένας ώριμος άντρας με έντονες φιλοσοφικές αναζητήσεις, μανιώδης αναγνώστης του Νίτσε.
Ηταν τόσο επηρεασμένος από όσα συνέβαιναν γύρω του αλλά και από τα ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, που δεν ήθελε να ασκήσει το επάγγελμά του αλλά να καλλιεργεί τη γη και να ασχολείται με τη φιλοσοφία και τη βιολογία. Ο πατέρας του αποφάσισε να τον στείλει στην Γερμανία, το 1907 για μεταπτυχιακές στιγμές – και έτσι έγινε το πρώτο μεγάλο βήμα για τον Παπανικολάου.
H πολιτική και ο ...εγωισμός
Τα μεταπτυχιακά του επικεντρώνονται στη Βιολογία και κατορθώνει να παρακολουθήσει το μάθημα του ινδάλματός του καθηγητή Ερνέστου Χαίκελ. Το 1908 συνεχίζει τις σπουδές του στο Freiburg και τέλος στο Μόναχο, όπου το 1910 θα του απονεμηθεί ο τίτλος του Διδάκτορα της Φιλοσοφίας για την εργασία του Περί των συνθηκών της διαφοροποιήσεως του φύλου των Δαφνιδών. Ταυτόχρονα προχωρά στη σύσταση σοσιαλιστικής ομάδας και ως υπερασπιστής του δημοτικισμού δημοσιεύει ενυπόγραφο άρθρο στο αθηναϊκό περιοδικό Ο Νουμάς (φύλλα 319 έως 321 του 1908) με τον τίτλο Για τον εγωισμό και τους εγωιστάς.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1910 παντρεύτηκε την την Ανδρομάχη Μαυρογένη και αποφάσισε να φύγει πάλι για το εξωτερικό, διευκρινίζοντας στους γονείς του πως το ιδανικόν μου δεν είναι να πλουτίσω, ούτε να ζήσω ευτυχής αλλά να εργασθώ, να δράσω, να δημιουργήσω, να κάμω κάτι τι αντάξιον ενός ανθρώπου ηθικού και δυνατού Βρίσκεται έτσι στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Μονακό, όπου έλαβε μέρος σε μία από τις ερευνητικές αποστολές του ωκεανογραφικού σκάφους L' Hirodelle (1911) του πρίγκιπα Αλβέρτου Α'.Συμμετείχε στον Βαλκανικό πόλεμο του 1912 μετά το τέλος του οποίου μετανάστευσε με τη συζυγό του στην Αμερική. Αρχίζει αν δουλεύει μαζί με τη γυναίκα του σε εμπορικό κατάστημα μέχρι να κατορθώσει να διορσθεί βοηθός του παθολογοανατομικού τμήματος του Νοσοκομείου της Νέας Υόρκης, ύστερα από μεσολάβηση του διάσημου γενετιστή του Πανεπιστημίου Κολούμπια Μόργκαν.
Η ανακάλυψη του Τεστ Παπ
Ο Παπανικολάου μελέτησε πειραματικά το κολπικό επίχρισμα σε ινδικά χοιρίδια με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ο Βενιζέλος προσπάθησε να τον πείσει να γυρίσει στην Ελλάδα, όπου θα του απονεμόταν τιμητικά ο τίτλος του καθηγητή της έδρας της Ζωολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κάτι που δεν έγινε επειδή έχασε τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές. Ευτυχώς: τα χρόνια που ακολούθησαν πραγματοποίησε με επιτυχία τις πρώτες κλινικοεργαστηριακές μελέτες του για τη διαγνωστική αξία της κυτταρολογικής εξέτασης του κολπικού επιχρίσματος στις γυναίκες. Η πρωτοποριακή κυτταροδιαγνωστική μέθοδος του Dr Pap ή Τest Pap και η πρώτη επιστημονική ανακοίνωση για την ανακάλυψή της έγινε το 1928.
Σε ηλικία 78 ετών αποφάσισε να εγκαταλείψει τη Νέα Υόρκη και να εγκατασταθεί στο Μαϊάμι για να αναλάβει την οργάνωση και τη διεύθυνση του εκεί Καρκινολογικού Ινστιτούτου. Δεν πρόλαβε να το εγκαινιάσει ο ίδιος, λόγω του θανάτου του. Διατηρούσε άρρηκτους δεσμούς με την Ελλάδα, ενδιαφερόταν για τα πολιτικά, τα πνευματικά και τα κοινωνικά ρεύματα και έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση στο εθνικό έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Η γυναίκα του, Μάχη Παπανικολάου, προσπάθησε να συνεχίσει το έργο του στο Μαϊάμι μέχρι το θάνατό της (1982), πιστεύοντας ότι οι επιστήμονες γεννιόνται και ότι οι έρευνές τους καρποφορούν μέσα στα πειραματικά εργαστήρια. Για τούτο -όπως έγραψε αποκαλυπτικά η ίδια- δεν υπήρχε για μέσα άλλη λύση από να τον ακολουθώ στο εργαστήριο, κάνοντας το δικό του τρόπο ζωής και δικό μου.
